رنگدانه سرامیکی

رنگدانه های معدنی طبیعی و سنتزی به صورت پودرهای بسیار ریز که بخش عظیمی از پوشش­های تزئینی و محافظتی را به خود اختصاص داده اند، تولید و به بازار عرضه شده­ اند. این دسته رنگدانه ها جهت رنگ آمیزی پلاستیک­ها، فیبرها، کاغذ، لاستیک، شیشه، بدنه های سرامیکی و لعاب‌های پرسلانی مصرف می‌شوند. به علاوه رنگدانه های معدنی ویژه نظیر رنگدانه های لومينسنس (نورتاب)، ضد خوردگي و مغناطیسی جايگاه مناسبي در صنعت پيدا كرده است. رنگدانه‌هاي نورتاب كاربرد گسترده­اي در صنايع لامپ سازي و توليد نمايشگر دارد. رنگدانه هاي مغناطيسي جهت بکارگیري در تهیه و ساخت پوشش‌های مغناطیسی، ضبط مغناطیسی، جوهرهای مغناطیسی و سیستم‌های حساس مغناطیسی جهت سنسور و کدینگ استفاده می‌شود. خواص رنگدانه‌های معدنی به شدت تحت تاثیر خصوصیات پودر نظیر اندازه ذره، مورفولوژی، خلوص و ترکیب شیمیایی است. روش­های مختلف تهیه رنگدانه‌های معدنی در حال بهبود است . با استفاده از روش­های شیمیایی می­توان ترکیب شیمیایی و مورفولوژی پودر تهیه شده را به طور موثر کنترل نمود.

هنر استفاده از رنگدانه ها جهت تزئین محصولات سرامیکی، در ایران و جهان قدمت تاریخی دارد. گذشتگان ما به درستی از انواع رنگدانه های طبیعی جهت ایجاد نقش و نگارهای بسیار زیبا بر روی کاشی های مساجد، مراکز مذهبی و منازل استفاده می کردند. علم آنها در خصوص رنگدانه و ایجاد انواع رنگ در حین پخت، شگفت انگیز بوده است و آن را بصورت تجربی به نسل های بعدی منتقل میکردند. البته مستندات مکتوب اندکی در خصوص هنر و مهارت ایشان از چگونگی استفاده از رنگدانه های طبیعی موجود است. ایشان از فلزات رنگی، اکسیدها و نمک های مختلف جهت رنگی کردن لعاب و بدنه استفاده می کردند. آنها به کمک مهارت خود و تغییر شرایط کوره و ترکیب لعاب، طیف وسیعی از رنگ ها را ایجاد میکردند.

اما رنگدانه های طبیعی مشکلات فراوانی جهت استفاده در تولیدات انبوه امروزی دارند. منابع طبیعی آنها بسیار محدود است و کنترل یکنواختی ترکیب رنگدانه های طبیعی بسیار مشکل است. این مواد طبیعی، پایداری دمایی کمی دارند و با پیشرفت فناوری و افزایش دمای پخت، نیاز به تولید رنگدانه های مصنوعی ( Synthetic Pigments ) بیشتر احساس شد. البته دستیابی به طیف وسیعی از رنگ ها و جلوه های جدید نیز، دیگر به کمک رنگدانه های طبیعی میسر نبود. با پیشرفت صنعت و افزایش میزان تولیدات انواع محصولات سرامیکی، لازم شد که مشکلات رنگدانه های طبیعی برطرف شود. از این رو رنگدانه های مصنوعی در مقیاس انبوه جهت مصرف صنایع مختلف تولید گردید. به تدریج با ظهور فناوری های نوین نظیر “فناوری چاپ دیجیتال” نیاز به تولید جوهرهای چاپ حاوی “نانو رنگدانه ها” احساس گردید. از آنجا که دیگر رنگدانه های سنتزی جوابگوی نیازهای فناوریهای جدید نیستند، لازم است روشهای نوین سنتز “نانو رنگدانه ها” نیز طراحی و اجرا گردد.

رنگدانه ها در صنعت کاشی در کاربردهای ذیل استفاده می‎شوند
۱. رنگی کردن گرانول و به طبع آن رنگی شدن بدنه
۲. رنگی کردن لعاب و انگوب
۳. ساخت خمیر چاپ رنگی جهت ایجاد طرح های رولعابی و زیرلعابی
۴.افزایش سفیدی بدنه به کمک رنگدانه های سفید و اپک کننده
۵. استفاده از کمپلکس های فلزی (Complex Metal ) به صورت محلول، جهت ایجاد طرح در بدنه های گرانیتی
۶. جوهرهای چاپ دیجیتال حاوی نانو رنگدانه های سرامیکی